رشته مترجمی زبان های خارجی

گروه زبان های خارجی
معرفی رشته مترجمی زبان انگلیسی
رشته مترجمی زبان انگلیسی یکی از رشته‌ها در دانشگاه‌های ایران است که در آن کار ترجمه از زبان فارسی به انگلیسی و بالعکس به دانشجویان آموخته می‌شود. این رشته در سطح کارشناسی کارشناسی ارشدودکترادر بیشتر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی ایران وجود دارد. یک رشته نظری و عمومی با عنوان مطالعات ترجمه (که به یک زبان خاص مربوط نمی‌شود) در مقاطع بالاترهم وجود دارد در گذشته شعار اصلی دانشگاه و دانشگاهیان این بود که: “علم قدرت است.” اما اکنون به این نتیجه رسیدند که: “ترجمه قدرت است".با کمی دقت می توان به حقیقت این سخن که چندی پیش در سمینار یکی از دانشگاههای انگلستان مطرح گردید، پی برد. چرا که هر کشوری برای ارتباط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و حتی مذهبی با کشورهای دیگر نیاز به مترجمانی قدرتمند و متبحر دارد. و این مساله در ارتباط با زبان انگلیسی اهمیت بیشتری پیدا می کند چون انگلیسی زبان مادری حداقل ۱۲ یا ۱۳ کشور جهان است و به عنوان یک زبان بین‌المللی شناخته شده است.
دروس رشته مترجمی زبان انگلیسی
دروس رشته مترجمی زبان انگلیسی به سه بخش دروس عمومی، تخصصی پایه و تخصصی اصلی تقسیم می شود که دروس عمومی و تخصصی پایه بین دو رشته زبان و ادبیات انگلیسی و مترجمی زبان انگلیسی مشترک است و دروس تخصصی اصلی مجزا می باشد. یعنی دانشجویان رشته مترجمی در این بخش، انواع دروس ترجمه مثل ترجمه انفرادی، ترجمه پیشرفته، ترجمه متون ادبی و اصول و روش ترجمه را می گذرانند و دانشجویان زبان و ادبیات انگلیسی شعر، ادبیات نمایشی، رمان و تاریخ ادبیات انگلیسی را مطالعه می کنند. در ضمن لازم است گفته شود که حتی در بخش دروس تخصصی اصلی نیز واحدهای مشترکی بین دو رشته وجود دارد که از جمله می توان به زبان شناسی اشاره کرد. در ترم های اول این رشته، چارچوب اولیه ترجمه و تفاوت زبان ها به دانشجویان آموزش داده می شود و تئوری ترجمه به ساده ترین وجه مطرح می گردد. در ترم های آخر نیز انواع تئوری های ترجمه مطرح شده و یک نگرش نظری کلی در مورد ترجمه به دانشجویان داده می شود و همچنین دانشجویان به مرور ترجمه جملات کوتاه و بلند و سپس جملات پیچیده و مرکب و یا بندهای طولانی و بالاخره ترجمه متون ادبی و یا متونی که دارای محتوای سنگینی هستند می پردازند. در ضمن دانشجویان این رشته با مطالعه درس زبان شناسی، ساختار زبان انگلیسی را به جای یاد گرفتن، لمس می کنند. و به همین دلیل سریع تر و مطلوب تر از زبانی به زبان دیگر گذر کرده و قادر به ترجمه کتبی یا شفاهی زبان می گردند. همانطور که یک دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، پیش از ورود به دانشگاه زبان فارسی را آموخته و با ادبیات آن آشنا است و در دانشگاه به تجزیه و تحلیل زبان فارسی (زبان شناسی، دستور زبان و اصول نگارش و ویرایش) و ادبیات (سبک شناسی، صنایع ادبی، انواع ادبی، متون نظم و نثر کلاسیک و تاریخ ادبیات) می پردازد. دانشجوی زبان انگلیسی نیز نباید دانشگاه را محلی برای آموزش ابتدایی زبان بداند، بلکه باید پیش از ورود به دانشگاه با زبان انگلیسی آشنایی کامل داشته و سپس در دانشگاه با ادبیات و یا مترجمی زبان انگلیسی آشنا گردد. اما متأسفانه بسیاری از دانشجویان این دو رشته، هنگام ورود به دانشگاه آمادگی لازم را ندارند و به قول یکی از اساتید حتی سه دقیقه نمی‌توانند انگلیسی صحبت کنند و یا بدون ده ها غلط ساختاری و واژگانی متنی ساده را به انگلیسی بنویسند. مشکل عمده دانشجویان زبان انگلیسی در بدو ورود به دانشگاه این است که آن ها تاکنون زبان را به صورت نظری یاد گرفته اند نه عملی. یعنی از گرامر انگلیسی اطلاع دارند اما نمی‌توانند به این زبان صحبت کنند. به همین دلیل اساتید ناگزیرند طی سه ترم اول، دروس پایه زبان شامل خواندن، نگارش و مکالمه را آموزش دهند و سپس وارد دروس اصلی و اختصاصی زبان و ادبیات انگلیسی شوند. دانشجوی مترجمی انگلیسی باید در بدو ورود به دانشگاه تسلط کاملی به زبان انگلیسی داشته باشد و سپس وارد این رشته گشته و در دانشگاه با اصول و روش ترجمه یا زبان شناسی آشنا گردد. همچنین یک دانشجوی مترجمی باید به زبان فارسی تسلط کامل داشته باشد چون ترجمه از هر زبانی به زبان فارسی علاوه بر مهارت در زبان انگلیسی به مهارت بیشتری در زبان و نگارش فارسی نیاز دارد. البته صرف دانستن دو زبان، انسان را مترجم نمی‌کند بلکه باید دانشجو اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد. مثلاً نمی‌شود چیزی از فلسفه ندانست و یک کتاب فلسفی را ترجمه کرد و یا بدون اطلاع از زندگی، افکار و دوران تاریخی یک نویسنده، یکی از کتابهایش را ترجمه نمود. هر دانشجویی که اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد، در این رشته موفقتر است. چون دانشجوی این رشته گاه مجبور می شود متن های پیچیده و سنگینی را در زمینه های مختلف ترجمه کند، بنابراین باید با علوم مختلف آشنا باشد. همچنین باید به هدفی که به خاطر آن زبان انگلیسی را فرا می گیرد، خیلی علاقه‌مند باشد تا در دوران تحصیل با تکیه بر علاقه خویش، سختیها و مشکلات را پذیرا شده و با پشتکار و تلاش موفق گردد.
بازار کار رشته مترجمی زبان انگلیسی
وضعیت بازار کار رشته های مترجمی زبان های خارجی امروزه یکی از مشکلاتی که فراروی جوامع بشری قرار دارد و مسئولان کشورهای مختلف را به چالش کشیده است، معضل بیکاری می باشد. همواره ایجاد و گسترش فرصت های شغلی برای دولت ها کار طاقت فرسایی بوده که این قبیل مشکلات برای کشورهای در حال توسعه و بخصوص آنهایی که جمعیت جوانی دارند بیشتر مشهود است. کشور ما نیز نه تنها از هجوم امواج اقتصادی و فرهنگی حاصل از معضل بیکاری مستثنی نیست، بلکه به دلیل ترکیب جوان جمعیت، در معرض شدیدترین آسیب ها قرار دارد. مروزه در ایران خانواده ای یافت نمی شود که یک یا چند نفر جوان بیکار و عموماً تحصیلکرده نداشته باشد. حل مشکل بیکاری و اشتغال نیرو های جوان از نظر کارشناسان علم اقتصاد امری پیچیده و مستلزم اجرای برنامه هایی چندجانبه و مستمر است. افزایش ظرفیت های اشتغال در کشور منوط به رشد اقتصادی پایدار، تعامل گسترده با جهان، درجه آزادی در اقتصاد و توجه همزمان به طرح های بزرگ و ملی در کنار پرداختن به سرمایه گذاری در طرح های کوچک و زودبازده است. اجرای یک طرح اقتصادی و ایجاد ظرفیت های جدید اشتغال در دنیای پر از رقابت امروز واقعاً کاری دشوار و مستلزم برخورداری از دانش لا زم در امور فنی، مالی و بازاریابی و تجارت است. ما در مورد رشته مترجمی زبان های خارجی که در دانشگاه ها عرضه می گردد و آنچه قابل بیان است عبارتست از اینکه تحصیل در این رشته ها قابلیت ها و توانایی ما را برای حضور در بازار کار فراهم نمی نماید. اما اگر تحصیلات دانشگاهی رشته های مترجمی همراه با تلاش و پیگیری های مستمر دانشجو صورت پذیرد و در طول تحصیل خود، همت خود را به صورت کامل بر مطالعه آثار خارجی و کار عملی ترجمه قرار دهد، امکان فعالیت در بازار کار را می تواند بهتر فراهم نماید. درس زبان فرار است و اگر از آن خوب استفاده نکنیم و برای محل کار خود تدبیری نیندیشیم دچار مشکل جدی خواهیم شد. مترجمان به هنگام جست وجوی شغل چه باید بکنند؟ وقتی جست وجوی شغلی را آغاز می کنید، باید از تمام مهارت ها و توانایی هایی که در طول دوران دانشجویی کسب کرده اید، بهره بگیرید. برای شروع بد نیست یک رزومه کاری جمع و جور، مرتبط و به روز برای خود درست کنید. سعی کنید در این رزومه به روشنی مهارت ها و دستاوردهای خود را نشان دهید. بیاد داشته باشید که معمولاً رزومه کاری نخستین چیزی است که کارفرمایان در مورد شما می بینند. سپس باید روی مهارت های "معرفی شخصی" کار کنید و مثلاً بفهمید که چطور باید در مصاحبه ها حاضر شوید. کارفرمایان از شما انتظار دارند که نشان دهید مهارت هایت چطور می تواند با نیازهای شغلی آنها مرتبط باشد. در ضمن باید مستنداتی همچون مدارک تحصیلی، دوره های آموزشی که گذرانده اید و توصیه نامه را ارائه دهید تا کارفرما از صحت و سقم ادعاهای شما اطمینان حاصل کند. بنابراین لازم است در طول دوران تحصیل این مستندات را با دقت گردآوری کنید. در حقیقت هر چه زودتر به جمع آوری سوابق کاری و تحصیلی اقدام کنید، بهتر است. سعی کنید برای یادداشت کارها و فعالیت های مهم و ارزشمندی که انجام می دهید، دفترچه ای تهیه کنید. هر دستاوردی هر چند کوچک، ارزش نوشتن را دارد. به طور مثال اگر به همراه دوستانتان یک مراسم خیریه ترتیب داده اید، در دفترچه بنویسید که چقدر پول جمع کردید، چه تعداد آدم به مراسم آمدند و اینکه شما چه نقشی در مراسم داشتید. این کار را به یکی از عادت های شخصی تبدیل کنید تا در هنگام مصاحبه اطلاعات جامعی از تاریخچه شغلی خود به همراه داشته باشید. تاثیر داشتن یک رزومه خوب بر اشتغال مترجمان رزومه متنی است چند صفحه ای حاوی اطلاعات و مشخصات فردی که قبل از مصاحبه در اختیار کارفرمایان قرار گرفته و به آنان امکان می دهد تا ارزیابی اولیه ای از توانایی های شغلی شما داشته باشند. در واقع رزومه باید تصویری ذهنی از شما و فعالیت های شغلیتان به خواننده ارائه کند. از این حیث رزومه جنبه ای تبلیغاتی دارد. بدین ترتیب که ویژگی های مؤثر و مفید خود را در اختیار کارفرما قرار می دهید و به نوعی سعی می کنید تا وی را متقاعد کنید که از بین چندین داوطلب، شما را برای شرکت در مصاحبه انتخاب کند. رزومه باید به طور مثبتی مهارت ها و توانایی های شما را نشان دهد. رزومه در عین حال که باید کاملاً صادقانه باشد، در آن جایی برای تعارفات و شکسته نفسی نیست.
اصول حرفه ای بودن مترجمان را می توان به اختصار این گونه برشمرد:
دانش و خردمندی
در حوزه ی ترجمه اِشراف فکری داشته باشید. بدانید در این زمینه، چه چیزی مهم است و چه چیزی مهم نیست؛ چقدر مهم است، و کجا و کی اهمیت بیشتر یا کمتری دارد؛ و در یک کلام خلاقانه و آینده نگرانه به ارتقای وضعیت اندیشیده و راهکارهای آن را ابداع نمایید.
احترام گذاری
برای همکاران، مشتریان، کارفرمایان و در یک کلام سازمان خود، نهایت احترام و ادب را قائل شوید. احترام گذاری به دیگران برای شما واقعاً ارزشمند باشد، به ویژه برای پیش کسوتان، استادان و بزرگان، ارزش و احترام مضاعفی در نظر بگیرید. احترام به شئونات محیط کار و رعایت اصول اخلاقی، رشد حرفه ای شما را تضمین می کند.
جدیت در کار ترجمه
کار ترجمه برای شما یک مسأله ی عادی یا فرعی نباشد. برای تفریح یا وقت گذرانی هم این رشته را برنگزینید. رویکرد شما به این رشته شوخ طبعانه و تفننی نباشد بلکه در کار ترجمه مصمم و جدی باشید و آن را با نظم فراوان و وقت گذاری کافی انجام دهید.
تجربه فراوان
در اثر تجربه و ممارست فراوان در ترجمه، درکی عمیق و ژرف یافته و تمامی مهارت ها و توانمندی های مورد نیاز را به دست آورید. تمامی راه و چاه موضوع را دیده و بشناسید، و قاد شوید خود را با هر محیط کاری وفق دهید و فرهنگ سازمانی کار خود را درک کرده و در صورت امکان ارتقا دهید.
لذت بردن
از انجام کار ترجمه لذت ببرید. ترجمه را صرفاً برای رفع حاجت و گذران امور و به صورت بی میلانه و انفعالی انجام ندهید. بلکه دائماً از انجام این کار، لذت ب برید و آن را با شوق و ذوق وافر پی گیری کنید.
دلسوزی و تعهد
ترجمه را دلسوزانه و متعهدانه انجام دهید. به کار خود و سازمانتان تعلق خاطر داشته باشید و ترجمه را از آنِ خود بدانید. جوشِ کارتان را بزنید و به هیچ وجه بی تفاوت یا کم توجه به آن نباشید. همواره متعهد به انجام کارتان به صورت احسن باشید.
عدم ناامیدی
هیچگاه نومیدی بر شما مستولی نگردد و به راحتی از میدان بدر نشوید. به کار ترجمه دلگرمی داشته باشید و از شکست نهراسید. به علاوه همواره متعهدانه قادر به مدیریت بحران های سازمانی باشید.
یادگیری مستمر
دائماً در کار ترجمه بیآموزید و در هر مرحله و هر دفعه از انجام کار ترجمه، سعی کنید نکته ای را آموخته و دست خالی از این تجربه برنگردید. قطعاً نباید به هیچ قیمتی یادگیری شما در این حوزه متوقف گردد.
بهره وری
بازده کار شما بالا باشد. اثر بخشی و کارآیی زیادی داشته باشید. از سرعت و دقت کافی در ترجمه برخوردار شوید و در کارهایتان خلاقیت و نوآوری به خرج دهید. با هزینه کمتر، ارزش افزوده ی بیشتری (برای خود یا سازمانتان) ایجاد کنید (و البته باید حتماً درآمد مناسب و شایسته ای نیز خواهید داشت). ترجمه شما کیفیت داشته باشد و باعث رضایت سازمان و مشتریان گردد.
وضعیت شعلی رشته مترجمی زبان انگلیسی
1) امکان تدریس این رشته ها در مراکز آموزشی دولتی و خصوصی بخشی از بازار کار این رشته ها را فراهم آورده است.
2) کار مترجمی این رشته ها در صورتی که گرایش مترجمی را انتخاب کرده باشید موقعیت مناسبی را برای شما فراهم می کند.
3) وزارت امور خارجه به عنوان اصلی ترین مرکز جذب دانشجویان فارغ التحصیل دانشکده های زبان سراسر کشور محسوب می شود و تعامل بین دانشکده زبان های خارجی با وزارت خارجه گرچه در شکل ایده آل خود قرار ندارد ولی در آینده نه چندان دور این ارتباط به نحو مطلوبی شکل خواهد گرفت.
4) بازار کار رشته های مترجمی زبان های خارجی ارتباط مستقیمی با خارجیان و کار در خارج از کشور دارد و این نحو ارتباط می تواند در این بخش ها صورت پذیرد.
5) در بخش فرهنگ: ارتباطات و رفت و آمدهایی که در اثر برگزاری سمینارها، جشنواره ها، نمایشگاه ها و مانند آن برگزار می شود فضای مناسبی برای استفاده از دانش آموختگان این رشته هاست.
6) رونق بازار ترجمه آثار خارجی در اثر حمایت های بخش دولتی و خصوصی می تواند اشتغال مناسبی باشد برای تحصیل کردگان این رشته ها.
7) در بخش صنعت: رفت و آمد در بخش صنعت و بازرگانی و به طور عموم در حوزه اقتصاد بسیار گسترده است و حضور مترجمان در کارخانه ها، ادارات و وزارتخانه ها برای ارتباط با بخش های خصوصی و دولتی کشورهای خارجی بخش وسیع و مهمی است برای جذب دانش آموختگان رشته های زبان خارجی.
8) استفاده از اینترنت و منابع خارجی در بخش های خصوصی و دولتی و ارتباط آنها با دنیای خارج بسیار گسترده شده و دانستن زبان خارجی و تسلط بر یک زبان به نحوی که بتوان مخاطب را جذب نمود موقعیت خوبی را فراهم نموده است.
دانشجوی خوب گرایش مترجمی می تواند یک فارغ التحصیل موفق باشد و در نتیجه فرصت های شغلی زیادی را دارد. برای مثال می تواند جذب صدا وسیما، خبرگزاری ها، وزارت جهادکشاورزی و وزارت امورخارجه شده و یا در سازمانها و موسسات خصوصی که با خارج از کشور ارتباط دارند و نیازمند مترجم هستند، فعالیت کند. یک فارغ التحصیل ادبیات انگلیسی نیز می توانددر حوزه کاری خود به ترجمه بپردازد یعنی متون ادبی از جمله داستان یا شعر را ترجمه کند. در پایان آنچه شایان ذکر می باشد این نکته است که وسعت بازار کار هر یک از زبان های خارجی متفاوت است. مطمئناً مترجمی زبان انگلیسی به جهان فراگیری آن در جهان نسبت به رشته های دیگر زبان کارآمدتر و داشتن شغلی مناسب برای این رشته در دسترس تر است.